Derinin dış (çevresel) ya da iç etkenlere karşı geliştirdiği inflamatuar tepki sonucu oluşan bir cilt hastalığı olan egzama, her yaşta görülmekle birlikte kimi tipleri erişkinlerde kimileri ise bebek ve çocuklarda daha sık görülüyor. Alevlenme olarak bilinen etkin devirleri ile semptom göstermeyen (veya çok az semptom gösteren) gerileme periyotları olabilir. Saçlı deriden ayağa kadar her alanda görülebilen bu cilt sorunu, çevresel faktörlerden ferdî faktörlere kadar pek çok nedenle ortaya çıkabilir. Meslek kümeleri ise temas edilen irritan hususlar, kimyasal unsurlar, güneş ışığı, radyasyon, ortam ısısı ve nem nedeniyle egzama ile daha sık karşılaşabilir. Memorial Şişli Hospital’dan Dermatoloji Uzmanı Dr. Füsun Alım Karahallı ile soğuk havalarda faal periyoda geçebilen egzama üzerine konuştuk, sık görülen egzama tiplerine ve atak periyotlarına değindik.
Çocukların yüzde 20’sinin, yetişkinlerin ise yüzde 3 ile 4’ünün egzaması var. Bu kadar sık görülen bir cilt sorununu ayrıyeten işlememiz gerektiğini düşünerek Dermatoloji Uzmanı Dr. Füsun Alım Karahallı’ya egzama hakkında merak ettiğimiz her şeyi sorduk, egzama hakkında bilmemiz gereken her ayrıntısı öğrendik.
Egzama nedir?
Derinin dış (çevresel) ya da iç etkenlere karşı geliştirdiği inflamatuar tepki sonucu oluşan bir cilt hastalığı olan egzama, alevlenme olarak bilinen faal devirler ve semptom göstermeyen (veya çok az semptom gösteren) gerileme devirleriyle seyreder. Erken devirlerde kızarık, sıvı dolu kabartıların olduğu, sızıntılı alanlar halinde başlayıp ilerledikçe kuru kabuklu kalınlaşmış lezyonlar formunda görülebilir. Her evrede az ya da çok kaşıntı olur.
Egzama kimlerde daha sık görülür?
Her yaşta görülmekle birlikte birtakım tipler erişkinlerde kimileri ise bebek ve çocuklarda daha sık görülmektedir. Napkin dermatit daha çok 2 yaş öncesi bebeklerin bez bölgesinde görülür, Kontakt dermatit ekseriyetle erişkinde görülmektedir, Atopik dermatit bebek, çocuk ve erişkinde görülmekle bir arada erişkinlerde oran azdır.
Egzama saçlı deriden ayağa kadar her alanda görülebilir. Lakin yeniden egzamanın tipine nazaran bedenimizdeki belirli yerler tutulabilir. Atopik dermatit; bebeklik periyodunda yanaklarda, kollar ve dizlerde sık yerleşirken, çocuk ve erişkinlerde kolların iç kısmı, dizlerin art kısmı daha fazla tutulmaktadır.
Egzamanın cinsleri nelerdir?
Atopik dermatit, Alerjik kontakt dermatit, İrritan kontakt dermatit, Napkin dermatit, Dizidrotik dermatit, Numuler dermatit, Kserotik dermatit (kış egzaması), Staz dermatiti (varis egzaması) üzere çeşitleri olmakla birlikte kulak egzaması, göz kapağı egzaması, göğüs başı egzaması, el egzaması üzere bedenimizde görüldüğü bölgelere nazaran de sınıflandırılabilir.
Egzama neden ortaya çıkar, kimlerde daha çok görülür?
Egzama çevresel faktörler ve şahsî birtakım etkenlerin bir ortaya gelmesiyle ortaya çıkar . Çevresel faktörler olarak temas ettiğimiz irritan unsurlar, kimyasal unsurlar, güneş ışığı, radyasyon, ortam ısısı ve nemi sayabiliriz.
Şahsî faktörler olarak ruhsal gerilim, genetik faktörler, kullanılan ilaçlar sayılabilir. Örnek verecek olursak Atopik dermatitte; genetik yatkınlık, gerilim üzere ferdî faktörlerin tesiri olduğu kadar, etraf ısısı ve nemi, yünlü kıyafetler üzere irrite edici casuslar, polen, hayvan tüyü üzere allerjenlerin de tesiri olabilmektedir.
Birtakım meslek guruplarında da egzama tipi hastalıklar sık görülebilir. Su ve irritan unsurlarla temas eden paklık personelleri, konut hanımları, kuaförler, inşaat personelleri, aşçılar, sıhhat çalışanı bu kümeler ortasındadır.
Egzamanın şiddeti birtakım devirlerde artış gösterir mi? Hangi periyotlar egzamanın ağır olduğu devirlerdir?
Egzama kaşıntılı bir cilt hastalığıdır. Başlangıçta sulu ve sızıntılı olan lezyonlar kronikleştikçe kuru kabuklu, sert bir görünüm alır, fakat her periyotta kaşıntı vardır. Egzamanın tipine nazaran birtakım tetikleyici casuslar bulunmaktadır ve bunlara bağlı dönemsel tetiklenmeler olabilir. Gerilim, hava kaideleri, temas eden casuslar, cilt kuruluğu vakit zaman egzamalarda hem tetiklenme, hem de şiddetlenme yapabilir.
Egzama çeşitleri
- Bilhassa yaşlı hastalarda kış egzaması olarak da isimlendirdiğimiz kserotik dermatit kış aylarında cildini nemlendirmeyenlerde çok görülür.
- Atopik dermatitte kuruluk arttıkça ataklar artar.
- Dizidrotik dermatit ismi verilen egzama çeşidi bilhassa yaz aylarında terlemenin artmasıyla daha fazla görülür.
Egzama sorunu yaşayan şahıslar semptomları nasıl azaltır? Günlük bakımları nasıl olmalıdır?
Egzama hastalığı semptomların şiddetine, yerleşim yerine ve hastanın yaşına nazaran tedavi edilir. Alevlenme periyotlarında kortikosteroidli kremler ve nemlendirici casuslar en sık kullanılır. Bunlarla birlikte öteki lokal ve sistemik tedaviler de bulunmaktadır. Hastalığın atak vakti geçtikten sonra düzgünlük halinin devamı için mümkün olduğu kadar tetikleyici casuslardan uzak durulmalı ve nemlendiriciler ihmal edilmemelidir.
Su ve sabunla uzun müddetli temas derinin doğal hami katmanının kaybına neden olmaktadır. Bu nedenle;
• Ellerin temizliğinin sabun yerine derimizin pH’ına uygun, kokusuz ve renksiz bir temizleyiciyle yapılması daha uygundur.
• Sıcak yahut soğuk su yerine ellerin ve bedenin ılık su ile yıkanması daha uygundur.
• Bilhassa hastalığın uzun seyirli (kronik) formunda nemlendiriciler derinin kaybettiği nemi kazandırmaya yardımcı olabilir ve bu yüzden sık olarak günlük kullanımları önerilir.
Egzama sorununu büsbütün çözülür mü?
Egzama ekseriyetle alevlenme ve düzelmelerle seyreden uzun seyirli (kronik) hastalıklardandır. Seyri değişkenlik göstermekle birlikte bilhassa Atopik dermatit yaşla birlikte gerileme göstermektedir. Akut alevlenme devrini tedavi ettikten sonra tetikleyici olan etkenlerden uzak durmak ve cildi günlük nemlendirmek atak sıklıklarını mümkün olduğu kadar azaltacaktır.
Egzama sorunu yaşayan şahısların güneşe çıkması sakıncalı mıdır? Güneş kremi kullanmaları gerekir mi?
Egzama hastalarının güneşe çıkmasında bir sakınca yoktur. Güneş gözetici da kullanabilirler. Fakat kullandıkları kollayıcı çoklukla egzamaya yatkın ciltler için özel olmalıdır.
Egzama sorunu olanların daha konforlu bir hayat için dermokozmetik eser mü kullanmaları gerekir?
Dermakozmetik eserler ve bu alanda endike tıbbi aygıt kremler atak sıklığını, belirtileri azaltmada kıymetlidir ve kullanılması gerekir. Bilhassa nemlendiriciler derinin bariyer işlevinin bozulması ve deriden su kaybının artmasıyla oluşan deri kuruluğunu gidermede çok değerlidir. Zira deri kurumaya başladığında oluşan çatlaklar, alerjen ve irritan hususların deriden çarçabuk girmesine, böylelikle egzama oluşturmasına sebep olur. Nemlendiriciler faal inflamasyon bulguları olmasa bile günlük birkaç kere ve banyo sonraları bilhassa kullanılmalıdır.
