Uyku sırasında teneffüsün ani bir formda durduğu uyku bozukluğu haline ‘Uyku apnesi’ denir. Bu teneffüs durmalarının; uykunun derinleşmesine ve hatta dolayısı ile dinlendirici bir gece uykusu oluşmasına mani olması son derece değerli bir sıhhat sıkıntısıdır.
Her yaştan herkeste olabilecek bu sorunun; uzun müddetli ve şiddetli olması halinde birtakım önemli sıhhat problemlerinin habercisi olabileceğini ve kesinlikle tedavi edilmesi gerektiğini söyleyen Nöroloji Uzmanı Doç Dr. İdeal Figen Demir, “Gün içinde uyuklama isteği, künt baş ağrısı, konsantre olamama, depresif ruh hali, iştah değişiklikleri ve bilhassa akşam yemeği sonrası oturduğu yerde uyuklamalara sebep olarak şahısların hayat kalitesini toplumsal hayatını olumsuz etkileyebilir” dedi.
Uykunun derinleşmesine mahzur oluyor
En az 10 saniye mühlet ile teneffüsün durması manasını taşıyan ‘Uyku apnesi’ iken, bazen de uyku esnasında teneffüsün tam manasıyla durmadan, o sırada kan oksijen doygunluğunun azalması kelam konusu olabilir, bu duruma da ‘Hipopne’ denir ki, uyku apne sendromlu hastaların büyük kısmında bu iki durum bir ortada görülebilir.
Obstrüktif uyku apne sendromu, çocuklar da dahil olmak üzere her yaş kümesinde görülebilmektedir. Erkeklerde %4, bayanlarda görülme sıklığı yaklaşık %2 civarındadır.
Çoğunlukla kilolu, kısa ve geniş boyun etrafı olan, damak-boğaz anatomik yapı bozukluğu olan, beden kitle indeksi yüksek, alkol sigara kullanımı olan ve çeşitli ilaç kullanımı olan bireyler riskli kümesini oluşturmaktadır.
Bunlara ek olarak yatış konumu da uyku apne sendromu için risk faktörlerinden biridir. Örneğin sırtüstü konum çok sık apne gelişen bir bireyde, yan yatar durumda daha seyrek apne gelişebilir. Tüm bu söylenenlere ek olarak genetik yatkınlık da burada bahsedilmesi gereken bir bahistir. Uyku apne sendromu olan bireyler genel itibariyle yüksek sesle horlayan bireylerdir. Tipik olarak uyku esnasında kişinin horlaması ansızın kesintiye uğrar, en az 10 saniye, bazen hastalığın şiddetine bağlı olarak daha uzun sürer. Apnenin sonlanmasının akabinde derin bir nefes alma ile bu dönem sonlanır. Tüm gece boyunca tekraren tekrar eden bu apne yahut hipopne dönemleri uykunun derinleşmesine mani olur ve aslında kalitesiz bir uyku uyunmasına sebep olur. Bunun sonucunda kişi sonraki gün dinlenmiş olarak uyanamaz. Gün içi uyuklama isteği, künt baş ağrısı, konsantre olamama, depresif ruh hali, iştah değişiklikleri ve bilhassa akşam yemeği sonrası sakin televizyon izler konumda oturduğu yerde uyuklamalara sebep olur.
Yapılan çalışmalara nazaran uyku apne sendromu olan bireylerin miyokard enfarktüsü, ritim bozuklukları, hipertansiyon, obezite ve inme riskinin, başka bireylere nazaran daha yüksek olduğu bilinmektedir. Bu nedenle bilhassa de denetimsiz hipertansiyonu olan, ateroskleroz riski taşıyan kilolu, uykusunda yüksek sesle horlayan kilolu kısa boyunlu erkek bireylerin uyku apne sendromu mümkünlüğü açısından değerlendirilmesinde yarar vardır.
Doktor başvurusu, çoğunlukla kişi ile tıpkı yatağı paylaşan eşlerin durumu farketmesi ile gerçekleşir, birçok hasta horladığını da, uykusu esnasında teneffüsün durması manasına gelen apne dönemlerinin da farkında değildir. Şikayetler ve fizik muayene sonucu uyku apne sendromu varlığından kuşku duyan doktorlar hastaları, polisomnografi denilen, tüm gece uyku laboratuvarında ahenge sonucu elde edilen datalar toplamı olan bir teste tabi fiyat. Bu testten elde edilen datalar ile bir indeks hesaplanır ve teşhis ve hastalığın şiddeti bu indekse nazaran konur.
Tedavi edilebiliyor
Hafif şiddetli uyku apnesi hastalığı olanlar için:
Kilo vermek, alkol ve sigara kullanımını bırakmak, hava yolunu tıkayıcı anatomik bozuklukların tedavisine yönelik kulak burun boğaz konsültasyonu, hastanın gece uykusunu yan yatar durumda uyumasını sağlamak, oksijen maskesi üzere teknikler kullanılabilir.
Daha ileri olaylarda ise, CPAP ve BPAP olarak isimlendirilen aygıtlarla hastaların uyuması ve gerekli tetkiklerin yapılması üzere yollar uygulanması gerekir.
Kadinvekadin
